De Gelderse Roos behoort tezamen met de Vlieren en de Wollige Sneeuwbal tot de Kamperfoeliefamilie.
Bloei
Opvallende vlakke bloeiwijzen in mei-juli. De Wollige Sneeuwbal bloeit al eerder.
Leefplek
Natte humusrijke bodems van bossen en broekbossen, binnenduinen en hellingbos, beekdalranden. Aangeplant in bosplantsoen.
Areaal
Gelderse Roos is inheems in Eurazië in de gematigde zone. De Sneeuwbal is een struik van kalkhoudende bodems van Z., M. en W. Europa net tot in ons land.
Naam
Een beter passende benaming is “Watervlier”. Dat was ook de oorspronkelijke naam. Kwam als “Gelderse Roos” niet in het wapen van de Geldersen voor; dat was een Mispel. De Latijnse benaming “Viburnum” kwam al bij Vergilius voor en is onduidelijk. De “Wollige Sneeuwbal” komt precies overeen met de verschijning.
Het toevoegsel “opulus” stond voorheen bij een Ahorn en duidt hier op een gelijkenis in de gelobde bladvorm. De toevoeging “lantana” is vermoedelijk afkomstig van “lentare” dat “buigen” betekent.
Kenmerk
Gelderse Roos is een rommelige hoge struik met meerdere stammen uitlopend in sterk overhangende twijgen. Doet zo aan de Vlier denken. Vooral bekend door de fraaie bloemschermen. Vlakke bloeiwijzen met langs de rand enkele rijen grote witte steriele iets asymmetrische lokbloemen. De veel kleinere centrale bloemen zijn fertiel en bestaat uit soms iets rose 5-tallige bloemen met een korte buis aan de voet.
Levert felrode zeer bittere steenvruchten. In de herfst na de bladval zitten er nog vaak restanten van de rode bessen aan de struik. Goudvink en lijster eten wel eens van de vruchten nadat de vorst erover is gegaan. Wintergasten zoals kramsvogel en pestvogel lusten ze graag.
De bladknoppen zijn wat afgeplat en liggen tegenoverstaand tegen de twijgen. Het blad is 3-5 lobbig en ongelijk getand. De onderzijde is behaard. In de herfst vindt rode verkleuring plaats.
Een naaste verwant is de vrij lage Wollige Sneeuwbal met eironde grijsgroene bladeren met duidelijke nerven in de witwollige onderzijde en een fijn getande rand. Door het ontbreken van knopschubben zijn de witviltige lange knoppen met tegen elkaar liggende blaadjes in het oog vallend. Hier zijn alle naar vanille geurende bloemen in de wat bolvormige tuilen gelijk van vorm en grootte, roomwit van kleur en fertiel. De steenvruchten kleuren van groen naar rood en tenslotte zwart en zijn iets gepunt.
Voor een lijst van alle tot nu toe verschenen plantbeschrijvingen:
Overzicht Nederlandse namen
Overzicht wetenschappelijke namen