Flinke bomen gekenmerkt door kruisgewijs geplaatste bladeren en knoppen. De bladeren zijn handgelobd en de vruchten gevleugeld. Beiden duidelijk tot de Esdoornfamilie behorend.
Bloei
De Noorse esdoorn bloeit het vroegste van deze familie in april vóór of tijdens de bladvorming met opstaande trossen gele bloemen. De Gewone Esdoorn bloeit pas na de bladvorming eind mei met hangende gele trossen.
Leefplek
Beide soorten esdoorn zijn ingevoerd als straatboom en vooral de Gewone is verwilderd door gemakkelijke opslag uit zaad. Voedselrijke vochtige goed doorluchte en liefst wat kalkhoudende bodem. Verdragen halfschaduw.
Areaal
Bomen uit continentale streken van het gematigd Noordelijk halfrond.
Naam
De naam “Acer” – bij ons vroeger “Ahorn” – is al door Plinius de Oudere (23-79 n.C.) gebruikt. Het betekent “scherp” en dat verwijst naar de puntige uiteinden van de bladlobben. Vandaar wellicht ook het “-doorn”. Het Oud-Duitse “wald-eschern” en de namen “aschdoorn” en “eksdoorn” zitten in dezelfde hoek. De wel wat verwarrende toevoegsels “platanoides” (= ”als plataan”) en “pseudoplatanus” (= ”nep-plataan”) geven de verre gelijkenis van de respectievelijke bladeren aan.
Kenmerk
De stevige stammen met hun grijsbruine fijn afschilferende (Gewone esdoorn) schors staan op een uitgebreid hartwortelstelsel. Het jonge hout levert bij aanboren in het voorjaar overvloedig suikerhoudend sap. Vooral de “Suikeresdoorn” in N. Amerika en de Canadese “Maple” (bekend van de vlag) geven veel sap, dat tot stroop en ahornsuiker wordt ingedikt.
De bloemen zijn tweeslachtig maar functioneel éénslachtig doordat ze vaak eerst manlijk of vrouwelijk functioneren en later andersom. Nectar trekt bijen aan. De splitvruchten bevatten twee nootjes die gevleugeld in V-vorm met respectievelijk een rechte hoek (G.E.) en een stompe hoek (N.E.) staan en dwarrelend op de wind verspreid worden (helikopter). Vaak zorgen die van de Gewone esdoorn voor een overvloedige opslag.
Het blad is in 5 (of 7) lobben ingesneden. Bij de Noorse esdoorn zijn deze lobben scherp gepunt en bij de Gewone iets puntig en ondiep gezaagd. In de herfst verkleurt het blad naar geel, oranje en rood (in N. Amerika: Indian summer). De jonge aanvankelijk wat paars aanlopende bladeren van de Gewone esdoorn worden al gauw groen. De lange steel blijft nog lang paarsrood gekleurd. Bij de Noorse esdoorn is het jonge blad eerst lichtgroen. Er bestaan kweekvarianten met paarsbruin blad (purpureum). Een primitieve schimmel veroorzaakt in de zomer bij de esdoorns vaak zwarte vlekken in het blad (inktvlekkenziekte). Het hout wordt veel gebruikt om meubels te maken en ook vloeren en muziekinstrumenten.
Voor een lijst van alle tot nu toe verschenen plantbeschrijvingen:
Overzicht Nederlandse namen
Overzicht wetenschappelijke namen