Deze vaak forse bomen met wijde kronen en zware takken behoren tot de Platanenfamilie, die in ons land alleen kruisingen omvat. Ze zijn vooral bekend door de in grote platen loslatende schors. Lappendekeneffect met grote groene, gele en grijze stukken.

Bloei

De weinig opvallende bloei hoog tussen het ontluikend blad vindt in mei – juni plaats.

Leefplek

Vruchtbare grond. Lichtbehoefte en daarom niet in het wild in bos. Aangeplant in parken en langs wegen omdat hij weinig hinder ondervindt van vervuilde lucht. Stadsboom!

Areaal

N. Amerika (Platanus occidentalis) en Azië (Platanus orientalis). Als kruising vooral bij ons aangeplant. Omstreeks 1650 is deze kruising (hybride) vermoedelijk in Spanje ontstaan en al gauw in Londen veel aangeplant. Geldt nu als de “Gewone Plataan”. De “Oosterse Plataan” is al bekend uit de Bijbel en bij de oude Grieken en kan heel oud worden.

Naam

Onze benaming “Plataan” evenals die in het Frans, Duits en Engels zijn duidelijk ontleend aan de wetenschappelijke. De herkomst daarvan is onbekend. De toevoegsels “orientalis” (=uit de oriënt afkomstig) en “occidentalis” (=waar de zon ondergaat) duiden de herkomst gebieden aan. De extra toevoeging “acerifolia” wijst op de gelijkenis met het blad van de “acer” (=esdoorn). Toen de eerste Engelse kolonisten in Amerika de boom aantroffen dachten ze direct aan de esdoorn. Omdat deze in hun thuisland de naam “Sycamore” droeg belandde die naam abusievelijk bij de Amerikaanse Plataan.

Kenmerk

De bloemen zijn éénslachtig en komen wel op dezelfde boom voor. Beide hebben de vorm van groene bollen vaak in paren hangend aan een stengel. Het onderscheid van een mannelijke en een vrouwelijke is weinig opvallend. Na vruchtzetting door windbestuiving ontstaan er tenslotte donkerbruine wat ruige bollen, die na afvallen in kleine pluizige harige stukjes (hooikoorts!) uiteenbreken.
De knoppen zijn gehuld in slechts één rode knopschub als een narrenkap. Het grote grove slecht verterende blad is handvormig ingesneden en vaak getand langs de rand. De bladsteel heeft een holle voet en deze overdekt de nieuwe knop. Het hout is goed bruikbaar voor fineer. De boom verdraagt diepe herhaalde snoei (kandelaberen) heel goed.

Voor een lijst van alle tot nu toe verschenen plantbeschrijvingen:
Overzicht Nederlandse namen
Overzicht wetenschappelijke namen