Het Hoornblad vormt een geheel eigen Hoornbladfamilie.

Bloei

De bloei begint in juni en duurt tot oktober.

Leefplek

Ondergedoken in het water zwevend in veelal stilstaand voedselrijk water van sloten en kanalen. Ook in drinkpoelen en grachten. Verdraagt troebel water goed. Ook in brak water. De plant sterft af bij droogvallen. Houdt vuil en kalkzouten vast en neemt ammoniak op.

Areaal

Eurazië voor de Ongedoornde. De Gedoornde is kosmopoliet. Fijn Hoornblad komt in hoofdzaak voor in dobben van brakke gebieden.

Naam

De naam “Hoornblad” komt vanwege de enkele malen gegaffelde draadvormige bladeren die op dierlijke hoorns lijken. De wetenschappelijke naam “Ceratophyllum” is samengesteld uit het Griekse “keras” voor “hoorn’ en “phullon” voor “blad”. Al dan niet “Gedoornd” verwijst naar de vrucht. “Grof” en “Fijn” geven het plantenformaat weer.
Het Latijnse “demersum” en “submersum” betekenen beide dat de plant “ondergedompeld” is.

Kenmerk

De drijvende planten zijn wortelloos. Soms is er een licht breekbare verankering in de bodem. De donkergroene stengels van het Gedoornde (Grof) Hoornblad dragen kransen van tweemaal gegaffelde stijve lijnvormige bladeren. Bij het Ongedoornde (Fijn) Hoornblad zijn de bladeren zacht en lichtgroen. De planten zijn schaduwminnend en mijden direct zonlicht. Vaak onder kroos verscholen. Snelgroeiend en veel kooldioxide assimilerend met flinke zuurstof afgifte. De stengels kunnen meters lang worden bij de Gedoornde en tot een halve meter bij de Ongedoornde. Verstopping van waterafvoeren is hiervan soms het gevolg.
In de bladoksels zitten witte mannelijke bloemen met een bos van 20 meeldraden of groene vrouwelijke bloemen met 1 stamper (eenslachtig en eenhuizig). De kroon is slechts een veelbladige bloembodem. Er wordt een dopvruchtje gevormd na bevruchting door in het water drijvend stuifmeel. Dat vruchtje heeft al dan niet een haakje en 2 stekels. Breekt gemakkelijk en verspreidt zich zo.
In het najaar worden winterknoppen gevormd die naar de modderbodem zinken.

Voor een lijst van alle tot nu toe verschenen plantbeschrijvingen:
Overzicht Nederlandse namen
Overzicht wetenschappelijke namen