De Klitten behoren tot de composietenfamilie en zijn nauw aan de distels verwant. De naamgeving is verwarrend. Vroeger werd de plant altijd “Klis” genoemd. De Middelste was voorheen de “Gewone”. En Arctium is heel lang “Lappa” geweest.
Bloei
Vanaf juli zijn de dikke hakerige bloemhoofdjes in bloei.
Leefplek
Open vochthoudende voedselrijke plekken in bossen, wegkanten en overhoeken, ruderaal terrein en puinhopen, heggen en hakhout, erven.
Areaal
Europa en Azië. De Donzige is in Oost-Groningen te vinden.
Naam
De vruchten met weerhaakjes aan het omwindsel blijven overal aan haken. Niet echt “kleven” wat hetzelfde beduidt als het woord “klit”. De naam “Arctium” is wel afgeleid van het Griekse “arktos” voor “beer” (met ruige vacht).
Daarnaast wijst het “pubens” echter op het “zachtharige” van het klittenblad. Dat lijkt dus sterk op het “tomentosum” oftewel “viltige” van de Donzige. En met “lappa” werd door de Romeinen de Klis aangeduid en dat nog lang daarna.
Kenmerk
De tweejarige forse planten hebben een lange en dikke penwortel. Ze hebben vaak rode en geribde bebladerde stevige met merg gevulde stengels. Soms tot struikgrootte uitgroeiend. De bladeren zijn eirond en kunnen enorme afmetingen aannemen. Ze zijn aan de onderkant viltig.
De opvallende bolronde bloemhoofdjes zijn dicht bezet met veel omwindselblaadjes voorzien van haken. Bij de Donzige zijn deze als met spinrag bedekt. De tweeslachtige rode of purperen buisbloemen steken buiten het bolletje uit.
De rijpe vruchten blijven nog lang na verdroging van de plant hangen en worden door dier en mens verspreid of vallen uiteen. De Grote en Donzige Klit hebben een tuilvormige losse bloeiwijze die van boven afgevlakt is. De Kleine en de Middelste Klit hebben een bloeiwijze waarbij de klitten apart op een steeltje of in klompjes dicht bij elkaar aan de stengels zitten.
De penwortels hebben altijd de mens diverse diensten bewezen nl. als voedsel, geneesmiddel en haargroeimiddel.
Voor een lijst van alle tot nu toe verschenen plantbeschrijvingen:
Overzicht Nederlandse namen
Overzicht wetenschappelijke namen