Het geslacht Dovenetel is een typische vertegenwoordiger van de Lipbloemfamilie.

Bloei

Al in maart zijn de eerste bloeiende Paarse Dovenetels present ook al zijn ze slechts éénjarig. Tot het eind van het jaar zijn er bloeiende exemplaren. Hetzelfde geldt voor de Hoenderbeet, die sterk op de voorgaande lijkt.

Leefplek

Grazige standplaatsen in bouwland, moestuinen, in omgewerkte grond van bermen en weidehoeken, ruderaal en in tuinen. Cultuurvolgende kosmopolieten afkomstig van mediterrane streken.

Areaal

M. en Z. Europa en Azië.

Naam

De Dovenetels lijken vooral wat de bladvorm betreft op brandnetels maar netelen niet. Ook in het Duits is het “Taubnessel” en in het Engels “Dead Nettle”.
Het Griekse “Lam” wijst op een gulzige keel hetgeen goed overeenkomt met de geopende bek van de lipbloem. De naam “Lamium” is hiervan een verlatijnsing. Dat de bloemkleur “paars” is komt in “purpureum” goed tot uiting.
“Hoenderbeet” vanwege het gebruik als kippenvoer (net als vogelmuur). En tenslotte “amplexicaule” omdat de bladeren telkens getweeën de opgaande bloemstengel (Latijn “caulis”) omvatten (Latijn “amplexus” voor “omarming”).

Kenmerk

De tegenoverstaande bladeren aan de vierkante stengel zijn van onderaf naar boven groter wordend en helemaal bovenaan weer kleiner. Eerst nog niervormig en later meer eirond gekarteld tot getand. Er is een paarse kleuring aan de topbladen bij de Paarse Dovenetel terwijl de bladetages hier tot een piramidevorm dicht opeen gedrongen zitten.
De purperen lipbloemen met rechte kroonbuis van de Paarse Dovenetel steken meest zijdelings onder het blad uit. De kelk is zoals dat bij de lipbloemen hoort, van 5 tanden voorzien. Bij de Hoenderbeet zijn alleen de onderste ronde bladeren gesteeld. De andere zitten als ronde presenteerblaadjes onder de bloemkransen. De purperroze bloemen met hun lange bloembuis staan hier rechtop. Op de top steken de bloemen gezamenlijk omhoog.
De vruchten van lipbloemen vormen groepjes van 4 met elk 1 zaad.

Voor een lijst van alle tot nu toe verschenen plantbeschrijvingen:
Overzicht Nederlandse namen
Overzicht wetenschappelijke namen