Dit is de enige van oudsher echt inheemse esdoorn. Struikvorm of kleine boom. Kan enkele eeuwen oud worden. Behoort uiteraard tot de Esdoornfamilie.
Bloei
De rechtopstaande vrij losse trosvormige bloeiwijzen komen in mei aan het eind van de takken na het verschijnen van het blad tot ontplooiing. Ook bij deze esdoorn zijn de tweeslachtige bloemen functioneel slechts éénslachtig.
Leefplek
De Spaanse aak komt voor in bossen, hakhout en hagen. Ook wel aangeplant en vrijstaand. Vooral in heggen gebruikt. Liefst op kalkhoudende grond bij beek en rivier en in hellingbos. Des te meer kalk in de bodem des te beter is de aak tegen schaduw bestand.
Areaal
Z., W. en M. Europa tot Z. Denemarken en N. Engeland. Is al 4000 jaar in ons land aanwezig. Nu meest in Z. Limburg, de rivierdalen en O. Nederland.
Naam
Een andere en beter begrijpelijke naam voor ”Spaanse Aak” is “Veldesdoorn”. De wetenschappelijke benaming “Acer campestre” duidt ook op dat veld (“campus”). Het “Spaans” blijft onverklaard en komt in andere talen ook niet voor. De naam “Acer” – bij ons vroeger “Ahorn” (in Duitsland nu nog Ahorn) – is al door Plinius gebruikt. Het Oud-Duitse “wald-eschern” en de namen “aschdoorn” en “eksdoorn” zitten in dezelfde hoek.
Kenmerk
Grijze gladde schors wordt bij oude bomen gebarsten en vaak grillig. De bloemtros bestaat uit gesteelde groengele tweeslachtige of éénslachtige bloemen met 8 meeldraden ingeplant op een nectar afscheidende discusvormige bloembodem. De kelk en kroon zijn echter 5-tallig. De vleugels van de eenzadige splitvruchten staan horizontaal uiteen.
De oudere twijgen dragen in de lengte kurkrichels. Op de donkerbruine schors komen oranje strepen voor en een net van schilferende ruitjes. Oude kronen zijn vaak grillig gevormd.
Het groene en later donkergroene blad is vrij klein, diep ingesneden en heeft 3-5 afgeronde lobben. Bij breken van de bladsteel komt er net als bij de Noorse esdoorn een wit melksap vrij. In de herfst vindt er een mooie geelverkleuring van het blad plaats.
Voor een lijst van alle tot nu toe verschenen plantbeschrijvingen:
Overzicht Nederlandse namen
Overzicht wetenschappelijke namen